Sashiko is een borduurtechniek lang geleden ontstaan op het Japanse platteland. Sashiko (spreek uit Sasj-ko) betekent prikje of steekje. Het is een vorm van versteviging gemaakt met een simpele rijgtechniek. Meerdere lagen stof werden aan elkaar genaaid d.m.v. kleine steekjes. Met natuurlijk de mooiste laag aan de buitenkant. Zo werd versleten textiel verfraaid met verschillende motieven.

Het is alweer een paar jaar geleden dat ik, op Pinterest en Instagram, plaatjes voorbij zag komen van met de hand gerepareerde/verfraaide jeans. Ik was er toen gelijk helemaal weg van. En omdat ik zelf ook een jeans had met de nodige slijtplekken leek het me wel leuk deze techniek daarop toe te passen. Daarom nam ik mijn versleten jeans mee op vakantie en ben ik op mijn gemak bezig geweest met het uitproberen van deze techniek, die Sashiko genoemd wordt.

Hoe is Sashiko ontstaan?

Sashiko is lang geleden uit praktische noodzaak ontstaan gedurende de Edo periode (1615-1868). Stoffen werden gebruikt totdat ze helemaal versleten waren. Er is maar zeer weinig van bewaard gebleven en er zijn geen voorbeelden waaruit men de precieze ouderdom of herkomst kan afleiden.

Sashiko ontstond in Japan als een soort van huisvlijt. Om oude en versleten stoffen opnieuw te kunnen gebruiken werd deze techniek toegepast om stoffen steviger en warmer te maken. Meisjes en jonge vrouwen kregen les in Sashiko, ze leerden zo waarden zoals geduld en volharding. In de periode van het ontstaan van Sashiko was het lagere standen verboden felgekleurde kleding en grote dessins te dragen. Deze burgers mochten wel indigo stoffen gebruiken, die ruimschoots aanwezig waren. Traditioneel werd Sashiko hierop uitgevoerd met een witte katoenen draad. Op sommige decoratieve items werd met een rode draad gewerkt. Door de komst van kunstvezels en toenemende welvaart, gingen de boeren zich in het midden van de vorige eeuw anders kleden. Sashiko en het gebruik ervan zag men steeds minder, waardoor er helaas veel materiaal verloren is gegaan.

Sashiko nu

Toen het westerse quilten opkwam in Japan is Sashiko opnieuw in de belangstelling komen staan. Het is een creatieve techniek met een ontspannende en rustgevende werking, de toepassing is nu geen noodzaak meer. Vroeger werd Sashiko uitgevoerd op meerdere lagen stof. Tegenwoordig gebruikt men soms maar één laag stof of een vulling van polyester of katoenen watten. Nog steeds blijft Sashiko zich verder ontwikkelen.

Er zijn veel patronen en dessins met deze rijgsteek te vinden van makkelijk tot erg moeilijk voor gevorderden. Er bestaan twee hoofdgroepen bij de patronen. Hitomezashi staat voor losse steek Sashiko en bestaat uit rechte lijnen. De steken liggen tegen elkaar en/of kruisen elkaar. Moyozashi staat voor patroon Sashiko, patronen bestaan uit rijgsteken in ronde of rechte lijnen die elkaar nooit kruisen.

Er is niet veel nodig voor Sashiko. Vroeger werden katoen, linnen, hennep en andere plantenvezels gebruikt voor Sashiko. Het Sashiko garen is losser en bestaat uit katoen met een lange vezel, dat zorgt voor een sterke en slijtvaste draad. Je kunt ook gemerceriseerd borduurgaren gebruiken, maar dat is een duur alternatief. Sashikonaalden zijn scherp en lang en daardoor is het makkelijker rechte lijnen te maken. Langere stopnaalden kunnen ook voor Sashiko gebruikt worden. De verhouding tussen garen en naald en de dikte van de stof moet goed zijn. Soms is het beter een dunnere draad of naald te gebruiken of juist een grovere stof. Dat is een kwestie van uitproberen. Volgens de Japanse manier van naaien houdt men de naald stil en schuift men er de stof met een aantal steken tegelijk op. Bij Sashiko wordt er van de ene naar de andere kant geborduurd.

Wat mij drijft om Sashiko te gebruiken.

De kleding industrie en met name de denim industrie is na de olie industrie één van de grootste vervuilers van onze planeet. En aangezien vrijwel iedereen meerdere jeans artikelen in zijn kast heeft hangen kun je wel bedenken dat het een omvangrijke industrie is. Die vervuilende productie van denim is voor mij een belangrijke drijfveer om juist denim te hergebruiken voor nieuwe producten waarbij ik Sashiko toepas om er telkens weer een uniek item van te maken.

Wat ik ook erg leuk vind aan Sashiko is dat, wat je ook maakt, elk werk er weer anders uitziet. Het is uniek, je kunt er je eigen draai aan geven. 

eSeMPie

Als ontwerper wil ik altijd mooie dingen maken, maar ‘creating with care’ is voor mij erg belangrijk. Ik wil de voetprint die ik achter laat zo klein mogelijk houden. Juist vanuit die gedachte werk ik graag met materialen die ik opnieuw kan gebruiken, een tweede leven kan geven als het ware. Wat goed is voor onze leefomgeving is ook goed voor ons en volgende generaties.

De naam eSeMPie staat voor single & slow made products. Ik maak deze SMP’s als een reactie op massa- en overproductie in onze wereld. Je vindt ze, net als het etui op de foto, in mijn etsy shop eSeMPie.

Wil jij ook gratis tips, inspiratie en informatie over textile design ontvangen in je mailbox? Meld je dan hier aan zodat je niets hoeft te missen!